หลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (ECO SCHOOL)

ชุมชนของเราแหล่งเรียนรู้เพื่อชีวิต

สำหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4-6

หลักการ 

หลักสูตร สิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (ECO SCHOOL)  ชุมชนของเราแหล่งเรียนรู้เพื่อชีวิต ได้พัฒนาขึ้นโดยยึดหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานของกระทรวงศึกษาธิการเป็นแกนกลางในสัดส่วน 70 เปอร์เซ็นต์ โดยยืดหยุ่นตามธรรมชาติของสาระการเรียนรู้ อีก 30 เปอร์เซ็นต์ให้สถานศึกษาเป็นผู้จัดทำขึ้นเองซึ่งเป็นส่วนที่เกี่ยวข้องกับสภาพปัญหาในชุมชนและสังคม ภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยใช้ฐานทรัพยากรของชุมชนเป็นหลักและใช้พื้นที่ทรัพยากร ในเขตอำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์ เป็นหลักในการจัดทำเป็นหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (ECO SCHOOL)   ชุมชนของเราแหล่งเรียนรู้เพื่อชีวิต เพื่อให้เป็นหลักสูตรที่เหมาะสมในแต่ละท้องถิ่นตามที่กำหนดไว้ในพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2542 มาตรา 27 วรรค 2 โดยมีหลักการสำคัญ ดังนี้ 

1. เป็นการศึกษาที่สอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของท้องถิ่น 

2. เป็นการศึกษาที่มุ่งให้ผู้เรียนเห็นคุณค่ารู้จักอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อมของท้องถิ่นที่ตนอาศัยอยู่

3. เป็นการศึกษาที่มุ่งให้ผู้เรียนนำความรู้ที่ได้ไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจำวัน 

4. เป็นการศึกษาที่มุ่งให้ผู้เรียนมีเจตคติที่ดีต่อการอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อม 

จุดมุ่งหมาย 

1. นักเรียนมีความรู้เรื่องสิ่งแวดล้อมในท้องถิ่นที่ตนอยู่อาศัย

2. นักเรียนนำความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อมไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในชีวิตประจำวัน 

3. นักเรียนมีเจตคติที่ดีต่อการอนุรักษ์และพัฒนาสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนและชุมชน

พันธะกิจ

พันธะกิจที่ 1 ด้านนโยบายสิ่งแวดล้อมศึกษาและโครงสร้างการบริหารจัดการ   

1.1 นโยบายสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนกมลาไสย

โรงเรียนกมลาไสยมีความมุ่งมั่นในการดำเนินตามนโยบายการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ โดยยึดมั่นตามข้อกำหนดกฎเกณฑ์การจัดการด้านสิ่งแวดล้อมของโรงเรียนและในการดำเนินกิจกรรมการเรียนการสอน โรงเรียนจะนำระบบและการพัฒนาทางเทคโนโลยีสิ่งแวดล้อมสมัยใหม่ เข้ามาดำเนินกิจกรรมการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมอย่างเต็มความสามารถตามแนวทางต่อไปนี้

1.       ส่งเสริมการพัฒนาเทคโนโลยีทางด้านสิ่งแวดล้อมโดยคำนึงถึงผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมในทุกขั้นตอน

2.       ส่งเสริมการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยการลดปริมาณ ของเสีย (Reduce) การนำกลับมาใช้ใหม่ (Reuse) การแปรรูปกลับมาใช้ใหม่ (Recycle) ในขั้นตอนการผลิต รวมทั้งสนับสนุนการลด และเลิกใช้ สารที่มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมในผลิตภัณฑ์ (รวม Parts/ Subparts) วัสดุทางอ้อม (Indirect Materials) และวัสดุบรรจุภัณฑ์ (Packaging Materials) โดยการร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น ฝ่ายจัดซื้อ และ ฝ่ายควบคุมคุณภาพ

3.       ส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงานและทรัพยากรธรรมชาติ โดยเน้นกระบวนการเรียนรู้เพื่อการจัดการ

4.       ส่งเสริมและปฏิบัติตามข้อกฎหมายและข้อกำหนดด้านสิ่งแวดล้อมอื่นๆ บริษัทจะปฏิบัติตามกฎหมาย กฎระเบียบสำคัญที่เกี่ยวข้องกับสิ่งแวดล้อมอย่างเคร่งครัด รวมทั้งการยกระดับการดำเนินการอนุรักษ์ สิ่งแวดล้อมด้วยการวางระเบียบและกฎเกณฑ์ข้อกำหนดที่เกี่ยวข้อง

5.       ส่งเสริมระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมและการพัฒนาการศึกษาอย่างต่อเนื่อง

6.       ส่งเสริมความเชื่อถือในชุมชน และสังคม ตลอดจนเป็นแหล่งให้ความรู้แก่ชุมชน

7.       ส่งเสริมการอบรมเพื่อสร้างจิตสำนึกแก่ครู นักเรียนและบุคลากรทางการศึกษาทุกระดับและผู้ที่เกี่ยวข้อง

8.       ส่งเสริมระบบการเรียนการสอนที่มุ่งเน้นการปลูกฝังจิตสำนึกในการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โดยใช้โรงเรียนเป็นฐานในการนำความรู้เพื่อพัฒนาสิ่งแวดล้อมของชุม

โรงเรียนได้มอบนโนบายให้กับครู นักเรียนและบุคลากรทางการศึกษาทุกระดับรับทราบและเปิดเผยต่อหน่วยงานภายนอกที่มีความสนใจ และถือว่าเป็นหน้าที่ของทุกคน ที่ต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบและพัฒนางานด้านสิ่งแวดล้อมให้ก้าวหน้าอย่างต่อเนื่อง โดยโรงเรียนจะอำนวยการในเรื่องงบประมาณ กำลังคน เวลา อย่างเหมาะสม เพื่อให้บุคลากรทุกระดับนำนโยบายไปปฏิบัติให้บรรลุผลสำเร็จตามความมุ่งหมาย

1.2 วิสัยทัศน์ของโรงเรียน

›    พัฒนาความรู้ ระเบียบวินัย ทักษะกระบวนการเรียนรู้อย่างเป็นระบบและใช้ความรู้เพื่ออนุรักษ์สิ่งแวดล้อมในชุมชนอย่างยั่งยืน  ใช้เทคโนโลยีที่ทันสมัย มีทักษะการดำเนินชีวิตอย่างพอเพียง บริหารโดยการมีส่วนร่วม มุ่งสู่ประชาคมอาเซียน

1.3 พันธะกิจของโรงเรียน

1. พัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึงประสงค์ และตระหนักในการมีส่วนร่วมที่จะรักษา

สิ่งแวดล้อมทั้งทางตรงและทางอ้อม

2. นำระบบสารสนเทศและเทคโนโลยีเพื่อบริหารจัดการเรียนรู้ บริหารโดยการมีส่วนร่วม

3. พัฒนาผู้เรียนให้เป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ มีลักษณะใฝ่รู้ ใฝ่เรียน มีระเบียบวินัยและมีทักษะกระบวนการเรียนรู้อย่างยั่งยืน

4. พัฒนาความรู้ความสามารถของบุคลกร นักเรียนเป็นบุคคลแห่งการเรียนรู้ มุ่งสู่ประชาคมอาเซียน

1.4 อัตลักษณ์ของโรงเรียน

              บูรณาการความเป็นไทย  ใส่ใจสิ่งแวดล้อม

พันธะกิจที่ 2. ด้านหลักสูตรและ การจัดการเรียนรู้

1.วิเคราะห์บริบท SWOT ของโรงเรียนและท้องถิ่น เพื่อใช้ในการจัดทำหลักสูตร

2.พัฒนาศักยภาพบุคลากรให้สอดคล้องกับบริบทและหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาของโรงเรียนบรรจุหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (ECO SCHOOL)  ชุมชนของเราแหล่งเรียนรู้เพื่อชีวิต

-  โดยเน้นนักเรียนเป็นสำคัญ และใช้กระบวนการเรียนรู้ 7 ขั้นตอน

-  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 4  ว 31291,ว31292

-  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5  ว 32291,ว32292

-  ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6  ว 33291,ว33292

3. บูรณาการสิ่งแวดล้อมศึกษาลงในรายวิชาต่างๆ และกระบวนการเรียนรู้ในหลักสูตร ตลอดจนกิจกรรมพัฒนาผู้เรียน

4.จัดอุปกรณ์สื่อการเรียนรู้ / ทรัพยากร ต่าง ๆ เพื่อโครงการต่างของนักเรียนสามารถดำเนินการได้

5.      การประกาศการใช้หลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน Eco (School)

พันธะกิจที่  ๓ การมีส่วนร่วมและเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา

1.      สร้างเครือข่ายชุมชนอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมรอบ เพื่อให้ชุมชน หน่วยงานราชการ เอกชนมีส่วนร่วมการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยมีหน่วยงานที่ให้การสนับสนุนดังนี้

-  ชุมชนในเขตลุ่มลำน้ำปาว อำเภอกมลาไสย สนับสนุนพื้นที่เรียนรู้และปราชญ์ชุมชน

-  หมู่บ้านในเขตลำน้ำชี อำเภอกมลาไสย สนับสนุนพื้นที่เรียนรู้และปราชญ์ชุมชน

-  หมู่บ้านในเขตหนองขุ่น ต.กมลาไสย อ.กมลาไสย สนับสนุนพื้นที่เรียนรู้และปราชญ์ชุมชน

-  หมู่บ้านนามน(ป่าดงนามน)ต.โคกสมบูรณ์ อ.กมลาไสย สนับสนุนพื้นที่เรียนรู้และปราชญ์ชุมชน แก้มลิงหนองเลิงเปือย

-  หมู่บ้านลาด(ป่าชุมชนดงหัวกุด) ต.หลักเมือง อ.กมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์

    -  สำนักสิ่งแวดล้อม จังหวัดกาฬสินธุ์ สนับสนุนด้านแหล่งความรู้และข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ

    -  ศูนย์เรียนรู้ลดพลังงานและการจัดการสิ่งแวดล้อมภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สนับสนุนด้านแหล่งความรู้และข้อมูลข่าวสารต่าง ๆ

2.      สร้างเครือข่ายการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

-  โรงเรียนร่องคำ  อำเภอร่องคำ  จังหวัดกาฬสินธุ์

-   โรงเรียนดอนไทรงามพิทยาคม  อำเภอกมลาไสย  จังหวัดกาฬสินธุ์

-       โรงเรียนอนุกูลนารี  อำเภอเมือง  จังหวัดกาฬสินธุ์

-       โรงเรียนเมืองกาฬสินธุ์  อำเภอเมือง  จังหวัดกาฬสินธุ์

-       โรงเรียนบ้านหนองบัวโจดดงลิงวิทยา  อำเภอกมลาไสย  จังหวัดกาฬสินธุ์

-       โรงเรียนบ้านนามนวิทยาคม  อำเภอกมลาไสย จังหวัดกาฬสินธุ์

-        เครือข่ายศิษย์เก่าเพื่อการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม

3.      โรงเรียนเป็นแหล่งบริการความรู้แก่ชุมชนเพื่อการจัดการสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน

-       เป็นแหล่งฐานข้อมูลด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมในชุมชน

-       เป็นแหล่งข้อมูลสารสนเทศเพื่องานวิจัยของชุมชน

-       ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ เพื่อเผยแพร่ความรู้แก่ชุมชน

พันธะกิจที่ ๔ อำนวยความสะดวกและกิจกรรมสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียน

1.         สำรวจทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน

2.         สำรวจทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมนอกโรงเรียน

3.         สำรวจพื้นที่ที่ต้องการศึกษาเพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้และแก้ปัญหาให้กับชุมชน

4.         วางแผนการจัดการทรัพยากรและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียนและชุมชน

5.         โรงเรียนจัดงบประมาณ อุปกรณ์และวัสดุอื่น ๆ เพื่ออำนวยความสะดวกในการจัดการเรียนการสอน

6.         นำโครงการที่นักเรียนศึกษามาแก้ปัญหาสิงแวดล้อมในชุมชน โดยมีปราชญ์ชุมชนให้ความรู้ในด้านต่าง ๆ

แผนการดำเนินงาน 

แผนการดำเนินงาน 3 ขั้น แบ่งเป็น 6 ระยะ ดังนี้

›                    ขั้นที่ 1 ระยะเวลา 1 ปีการศึกษา (ปีการศึกษา 2559)

·       ระยะที่ 1 ค้นคว้าและการทำโครงงานตามประเด็นที่นักเรียนสนใจ

·       ระยะที่ 2 การนำเสนอต่อชุมชน

›                    ขั้นที่ 2 ระยะเวลา 1 ปีการศึกษา (ปีการศึกษา 2560)

·       ระยะที่ 3 การพัฒนาต่อยอดนวัตกรรม

·       ระยะที่ 4 การนำเสนอต่อสังคม

›                    ขั้นที่ 3 ระยะเวลา 1 ปีการศึกษา (ปีการศึกษา 2561)

·       ระยะที่ 5 การสังเคราะห์ความรู้

·       ระยะที่ 6 การนำเสนอในระดับประเทศ นานาชาติ

 

       แนวคิดสำคัญในการพัฒนาหลักสูตรสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน (ECO SCHOOL)

        ชุมชนของเราแหล่งเรียนรู้เพื่อชีวิตในการพัฒนาหลักสูตรนี้ โรงเรียนได้ดำเนินการตามแนวคิดและกระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา (Eco-School) ดังนี้

1 การเรียนรู้สภาพภูมิสังคมในพื้นที่ เช่น ลำน้ำปาว,ลำน้ำชี,หนองขุ่น,ป่าดงนามน,แก้มลิงหนองเลิงเปือย ป่าชุมชนดงหัวกุด และชุมชนบริเวณรอบโรงเรียน ฯลฯ

 2. การสร้างหลักสูตรท้องถิ่นตามกระบวนการสิ่งแวดล้อมศึกษา

2.1 ขั้นสำรวจประเด็นปัญหา

2.2 ขั้นให้ความรู้พื้นฐาน

2.3 ขั้นวิเคราะห์ความสัมพันธ์

2.4 ขั้นเรียนรู้สถานการณ์ เข้าใจปัญหา

2.5 ขั้นวางแผนดำเนินงาน

2.6 ขั้นลงมือปฏิบัติตามแผน

2.7 ขั้นแลกเปลี่ยนเรียนรู้ประสบการณ์

          3. การติดตามและประเมินผล

          4. สรุปแนวทางการปฏิบัติที่เหมาะสมกับท้องถิ่น